Azalea's en Rhododendrons - verzorging, snoei en onderhoud.

Volgens sommige botanici behoren beide groepen tot dezelfde familie, terwijl andere willen bewijzen dat het hier om twee aparte groepen gaat. De echte liefhebber zal het een worst zijn, die wil alleen maar dat de struik mooi en gezond is zonder al te veel kwaaltjes. Totaal aantal soorten binnen deze beide groepen wordt geschat op 800. Belangrijkste is dat ze ongeveer allemaal dezelfde omstandigheden vragen qua grondsoort en watergift. Wel kunnen er flinke verschillen zijn in de winterhardheid omdat sommige hun oorsprong hebben in de tropen en weer andere alleen op het noordelijk halfrond voorkomen. Bij aanschaf wordt dit over het algemeen duidelijk vermeld.
Grondsoort en plaats in de tuin

De meeste struiken gedijen het best in de halfschaduw tot schaduw. Een ideale plek is bijvoorbeeld onder een bladverliezende boom. De bladeren zorgen in de winter voor een ideale mulch laag en in de zomer heeft de struik beschutting tegen de felle zon. De ideale PH waarde (zuurgraad van de grond) ligt tussen de 4.5 en 6 PH. Een licht zure grond dus. De struiken zijn  niet bepaald een liefhebber van kalkrijke grond. Hoe meer je naar het zuiden van het land rijdt hoe vaker je de prachtige uitbundige Rhododendrons in het voorjaar in de tuinen ziet staan. Dit houdt uiteraard niet in dat op de vette kalkrijke klei van het westen wij niet zouden kunnen genieten van deze struiken.  Hoewel er altijd wel ergens zuur commentaar vandaan komt dat de struiken hier niet horen omdat de omstandigheden niet geschikt zijn. In mijn tuin (ik tuinier op vette klei) heb ik sinds een jaar of tien, twee prachtige struikjes staan die ik heb ingegraven in grote plastic potten met grote gaten onderin. In het najaar hark ik de afgevallen bladeren onder de struiken, zodat de grond in de potten een humusachtige zure constructie houdt. Ook een verhoogd bloembed wil nog wel eens uitkomst brengen als de PH waarde in de tuin boven de 6.5 komt. Voor de lichttolerantie geldt hoe groter het blad hoe minder zon de plant verdraagt. De kleine Japanse tuinazalea's zijn dus bij uitstek geschikt voor een zonnige plek op het terras.
Voor potten is er in  de tuincentra speciale Rhododendronpotgrond beschikbaar, maar ook Heidepotgrond is uitstekend geschikt voor Azalea's en Rhododendrons.Qua water voorziening hebben de struiken wel wat extra aandacht nodig. De wortelkluit bestaat namelijk uit tere fijne wortels die erg ondiep wortelen. De wortels verdrogen dus snel in droge tijden terwijl, als het water in de tuin of potten blijft, staan de kans op rotten van de wortels erg groot is. Een vochtige goed waterdoorlatende grond is dus erg belangrijk. Ook wordt het ontraden onder de struiken te schoffelen. Onkruid dient in het voorjaar, vlak na ontkieming handmatig te worden verwijderd om beschadiging van de tere wortelkluit te voorkomen.

Omdat  de Rhododendrons en Azalea's relatief vroege bloeiers zijn, van het voorjaar tot vroeg in de zomer, vindt men vaak dat de plant voor de rest van het jaar weinig sierwaarde heeft. Bij een tuin waarin de beplanting op de seizoenen is afgesteld, moet dat echter geen enkel probleem zijn. Op de foto's zijn op de linker de twee rode Rhododendrons duidelijk opvallend aanwezig, terwijl op foto hieronder de struikjes niet meer opvallen omdat de aandacht wordt getrokken naar de andere bloeiende planten.




Snoeien 

Het is belangrijk dat na de bloei de uitgebloeide bloemen worden verwijderd. Het makkelijks is deze eruit te knijpen. Zorg dat er geen zaad gevormd wordt, dit kost teveel energie en dit gaat ten koste van de bloei van volgend jaar.
De struiken hebben verder weinig snoei nodig. Oude en dorre takken dienen regelmatig verwijderd te worden en soms lichte vormsnoei om de struik wat in model te houden.

Verplanten, ziekten en plagen

Rhododendrons en Azalea's in potten moeten regelmatig verpot worden om de kwaliteit van de wortelkluit optimaal te houden. Bij jonge planten geldt dat de plant de eerste twee jaar steeds in een grotere pot wordt overgezet. Is de plant eenmaal volwassen en uitgegroeid dan kan je volstaan met het vernieuwen van de aarde. Ook hier geldt weer dat de tere wortels moeten worden ontzien. Haal daarom de plant uit de pot en verwijder de oude grond vanaf de onderkant van de kluit. Vul de oude pot nu met een laagje verse aarde en potscherven (voor de drainage) en zet de plant terug in de pot maar zorg dat de plant ongeveer 5 centimeter dieper in de pot staat. Vul dan de pot op met verse grond.
Staat een plant niet op de juiste plaats in de tuin, verplaats hem dan in het vroege voorjaar of in de herfst. Prepareer van te voren de nieuwe plek zodat de wortelkluit geen kans krijgt om uit te drogen. Graaf de struik royaal uit.

Helaas behoren ziekten en plagen ook bij deze struiken. De meest voorkomende plagen zijn:

Lapsnuitkever, knaagt gaten in de bladeren en legt eitjes tussen de wortels. Helaas is er niet veel tegen te doen. Probeer bij een ernstige plaag de kevers 's avonds weg te vangen.

Cicaden, blauw/groene oranje beestjes die zorgen voor knopsterfte en zilverachtige vlekken op de bladeren. Meestal is de plaag niet heel heftig, maar kan worden bestreden met een mengsel van 1 liter water, 10cc spiritus en 1 el groene zeep. Spuit goed op de bladeren.  

Gallen, vlezige lichtgroene zwellingen. Een schimmel die zich vooral uitbreidt bij hoge luchtvochtigheid. Verwijder de aangetaste bladeren meteen.

Struiken aangetast door schimmels van honingdauw of aangetast door wortelrot door teveel water moeten met kluit en al worden verwijderd. Zorg voor een goede waterhuishouding in de tuin om meer schade te voorkomen.