luizen, slakken en ander tuin ongemak

De nachtmerrie van iedere tuinier is toch wel ziekten en ongedierte. Maar geen tuin zonder bloemen en planten dus zijn luisjes, spinnetjes, orenkruipers, pissebedden en slakken en allerlei schimmels daar onlosmakelijk aan verbonden. Voor al deze "ongenode" gasten zijn natuurlijk heel veel oplossingen, waarvan de meeste niet zo heel milieu vriendelijk zijn.

Het grote probleem vind ik meestal dat, hoewel de boeren en tuinders aan regels gebonden zijn, de particulieren tuinder maar in de wilde weg rond kan spuiten. De privé tuinder kan zich helemaal uitleven in allerhande chemische troep die verkocht wordt onder de noemer "eco". Lees de gebruiksaanwijzing maar eens en vraag je dan nogmaals  af of je dit wel wil gebruiken binnen je eigen leefomgeving met kinderen, katten en ander huisdiergenot. Middelen die je pas mag gebruiken als de bijen naar hun korfjes zijn (alsof er geen nachtvlinders bestaan), groenten en fruit dat je pas dagen nadat je het hebt behandelt mag oogsten, middelen die niet in contact mogen komen met oppervlakte water en ga zo maar door.

Vandaar dat ik mij nogmaals sterk wil maken voor de milieuvriendelijke manieren om de tuin enigszins slak en ongedierte vrij te houden . Allereerst de verwijzing naar het eerdere artikel over slakken.(://tuinweetjes.blogspot/naaktslakken)

 Hier wil ik nog een gouden tip aan toevoegen die ik van een gerenommeerde hovenier ooit kreeg om schapenwol om de potten te binden ter bestrijding van de slakken. En eureka: tot nu toe helpt het geweldig. Even in het kort uitleggen. Je neemt een stuk zuivere schapenwol (het moet ook nog naar schaap ruiken) en bindt dit om de pot. Zorg er wel voor dat de pot niet te dicht tegen een andere plant staat want de pientere en hongerige slak laat zich via de buurplant zo in de plant vallen. Dit is mij echt overkomen, de dahlia in kwestie was in één nacht verorberd. Als bewijs twee foto's: beide planten zijn op hetzelfde moment aangekocht: op foto één de plant nadat de slak via een andere plant de plant heeft aangevreten; foto 2 de plant die geheel en al slakvrij is gebleven. Let wel het was een geweldige slakkenmaand en ik heb er honderden weggevangen, maar er is er geen één gedurende de laatste vier weken in de plant gekropen.

foto 1

foto 2

LUIZEN:  De meeste luizen komen tevoorschijn in het voorjaar als het sappige jonge groen een ware traktatie is voor de luizenpopulatie. In alle kleurtjes: zwart, bruinig, groen enz.  Om de kolonie in te perken volstaat het door in het begin stadium van de plaag met schoon water de luizen weg te spuiten. Helpt dit niet meer ga dan over op een mengsel met 20cc spiritus, 1 el groene zeep op 1 liter water. Herhaal dit na 10 dagen om de volgende generatie weg te spuiten. De meeste luizenplagen duren tot gemiddeld  juli. Vooral koolmezen en pimpelmezen voeden zich met de luizen. Overbemesting wil ook nog wel eens een oorzaak zijn van extreem veel luizen. De planten krijgen door een teveel aan stikstof, slappe dunne blaadjes die een delicatesse zijn voor de luizen.



Voor pissebedden geldt dat het opruimen van plekken waar zij zich meestal prettig voelen (onder potten, tussen tegels en vooral vochtige plekken, meestal volstaat.

De orenkruiper potjes met stro op een stokje zijn alom bekend. Stokje, bloempotje omgekeerd gevuld met stro en bingo. De volgende dag een potje vol orenkruipers.

Mieren kunnen hinderlijk worden op het terras, maar eigenlijk worden zij alleen maar lastig als er geen goed biologisch evenwicht in de tuin is en dat gebeurt meestal als er te weinig leefruimte in de tuin is. Als de hele tuin is betegeld gaan zij logischerwijs nesten bouwen onder de tegels en in de beschikbare potten. Bovendien houden zij de luizenpopulatie in stand. Zij melken de luizen als een kudde koeien.  Dus laat je de luizen ongemoeid dan voedt je de mieren.

SCHIMMELS:  Vooral rozen zijn gevoelig voor allerhande schimmels. Een goede hygiëne, dus aangetast blad opruimen. De rozen lucht en ruimte geven. 's Avonds liever niet meer sproeien, het water verdampt dan niet meer. Zorgen dat de planten goede weerstand hebben door goede mest te geven maar ook niet over te bemesten. Dat is eigenlijk het echte gevaar in de tuin: de schimmels. Vooral in een vochtig voorjaar willen het longkruid en de vergeetmijnietjes nogal eens ten prooi vallen aan de meeldauw. Doe in dit geval niet te sentimenteel en verwijder de aangetaste plant met wortel en blad. Meestal hebben zij zich al uitgezaaid en is de nieuwe generatie gezonde planten gewaarborgd.

In zo een klein stukje kun je natuurlijk nooit alle plantenziektes en plagen behandelen. Vragen staat daarom vrij en een milieuvriendelijke methode om de plaag te lijf te gaan is bij deze toegezegd.  

Foto's Strelitzia - Paradijsvogelbloem

23/09/2015

25/09/2015

Half juli ontwikkelde zich de eerste knop.

25/09/2015

In sepetmber begint hij te kantelen en uit te barsten.

25/09/2015

Gedurende de komende 6 weken komen er dagelijks nieuwe

30/09/2015

bloemen uit de knop.

07/10/2015

11/11/2015

11/11/2015

11/11/2015

 De uitgebloeide bloemen knip ik er regelmatig uit. Op de achtergrond zie je de volgende knop al in ontwikkeling.

11/11/2015

11/11/2015

zomers tuinwerk

Zo midden in de zomer, is er niets zo moeilijk als tuinadviezen geven. De tuin gaat goed of juist helemaal niet. Het is te warm, te koud, te nat of te droog. Maar veranderen kan je er voor het moment dus nu helemaal niets meer aan. Bij
kleigrond is waarschijnlijk  de grond dichtgeslagen, bij zand of veengrond wat arm of armoedig voor al te rigoureuze veranderingen in het zomerseizoen. Heb je nog inspiratie voor tweejarige en/of vaste planten dan is zaaiwerk nog een optie, maar de lol heb je pas volgend jaar. Het maken van een tuinplan voor volgend jaar is dan een idee en dan kunnen deze zaailingen alvast in het nieuwe plan worden ingelijfd. Denk hierbij aan : Stokrozen, vaste papavers, digitalis, akeleien, vergeetmijnietjes enz. enz.

 Al met al is de zomer best een ingewikkeld seizoen om nog rigoureuze veranderingen aan te brengen.  Experimenteer met wat er op dat moment wordt aangeboden. Er is wat dat betreft volop aanbod in de tuincentra. Met een beetje creativiteit kan dit vaak tot verrassende resultaten leiden en zeer inspirerend werken voor het na - of voorjaarsplan.

Vind je in je tuin dus sommige dingen helemaal niks of niet zo heel erg geweldig, maak dan nu de plannen voor het volgend jaar.  Tekeningetje, krabbeltje, fotootjes, er bestaat ongetwijfeld een app om je precies te vertellen wat je wel en niet leuk vindt met een kant en klaar 3 D plan om het volgend jaar beter te doen of te laten zoals het is. Tuinplannen zijn zo gemaakt. Nu nog de uitvoering!!

Een paar tips voor het acute zomerwerk, het naderend najaar of komend voorjaar zijn dus denk ik wel op zijn plaats. Geen tijd??? Maak er dan maar een mindfullness uurtje van, want niet is zo relaxed als een tuin een beetje op te waarderen tot een bloeiend geheel tot minimaal de eerste herfstmaand.

Tip 1: Knip alles een beetje terug wat in het voorjaar heeft gebloeid en/of verwijder alles wat er niet meer uitziet: de pioenen, de spirea (knippen), de seringen, campanula's, vroege viooltjes , of verwijder  met wortel en blad alles wat zichzelf toch weer enthousiast uitzaait; de vergeetmijnietjes, longkruid, smeerwortel, damastbloem. Het wijst zichzelf wel een beetje. Heb je niets van dit alles in de tuin staan? Zet het dan op een lijstje. Het is je eerste stap naar de "English cottage garden"

Tip 2: zorg dat je voor de lege gaten,die er ongetwijfeld vallen, een pot met of éénjarig goed of vrolijke zomerbollen klaar hebt staan (lelies, dahlia's gladiolen). Maak ruimte voor de zomerbloeiers door bodembedekkers en onkruid een beetje om de planten te verwijderen, geef extra voeding (koeienkorrels of andere organische mestproducten, (wel met mate anders stimuleer je alleen de bladgroei ipv de bloemen)

Tip 3: Heb je rozen zo ja, snoei de doorbloeiende rozen terug en geef nog eens voeding, zo nee: schaf ze aan. Niets zo mooi als een paar flinke rozenstruiken in de tuin.

Tip 4: Werk met kleuren die je mooi vindt en beperk je niet tot één kleur. Laatst zag ik een tuin die helemaal was gericht op blauw. De bedoeling was leuk maar het effect vreselijk. Kille blauwe pergola met uitsluitend blauwe bloemen. Gooi er wat lila, wit en groen bij en je hebt een oase van rust. Gooi er rood en paars bij en je hebt een temperamentvolle tuin. Er gebeurt tenminste wat.

Zo kan ik nog wel 100 tips geven maar de meeste werken op termijn en niet stand te pede. Toen ik gisteravond in bed lag te mijmeren en mijn tuin lag te analyseren bedacht ik hoeveel planten er nog gaan bloeien en hoeveel ik er al had zien bloeien dit jaar. Ik werd er helemaal blij van.  Mijn doel, iedere maand minimaal één bloeiende plant n de tuin is ruimschoots gehaald en dat in een relatief kleine tuin.

 Mijn belangrijkste doel: een beetje bewustwording kweken dat het toch wel heel erg belangrijk is dat wij in de versteende tuincultuur verandering brengen, al is het maar dmv meer potten en bakken, een kleine hoek met struiken en vaste planten enz. Voor ieder wat wils......
Je kinderen er bewust van maken dat de aardbeien, frambozen, bessen, tomaten enz. uit eigen tuin veel lekkerder zijn dan de vruchten uit bakjes in de supermarkt. En ozo makkelijk zelf te kweken net zoals een appel, peren of kersenboom in alle vormen en maten zijn te krijgen.

Tuinieren is geen duffe verplichting om wat stom onkruid te wieden. Tuinieren is een stuk natuur dichterbij brengen en bewust zijn van het belang van groen en leren ervan te genieten en vooral niet te bekrompen doen over een stukje onkruid. Onthoud: onkruid is alles wat je niet in je tuin wilt hebben. Dus vind je die paardenbloemen en madeliefjes mooi in het gazon? Laat dan lekker staan. Jij bent de baas in jouw tuin en je kunt er het paradijs van maken dat jijzelf hebt verzonnen.  Daar kan geen mindfullness cursus tegenop.

Aardbeienplanten verzorgen, oogsten en stekken

Aardbeien van de koude grond zijn de enige ware zomerkoninkjes. De ingevlogen Spaanse exemplaren, of de Hollandse kas aardbei zijn vaak half groen en te hard. Te weinig smaak en veel te stevig. De onderkant is al beschimmeld als de bovenkant nog groen en hard is (en dat ook blijft). Terwijl Spanje toch bij uitstek een geschikt land is voor de aardbeienteelt, vermoed ik dat het met Spaanse aardbeien net zo is gesteld als met veel Hollandse tomaten. Zij worden kunstmatig, en daardoor te snel voor de export gekweekt en verliezen daardoor veel aan smaak en aroma.

Toen ik,  in een ver grijs verleden, zwanger was van mijn oudste twee zoons (ja,ja een tweeling dus) heb ik in Estartit (Spanje) enorme hoeveelheden  aardbeitjes met slagroom verorberd. De aardbeien werden ter plaatse schoongemaakt, duurde even maar dan had je ook wat. Zo lekker en smaakvol; in niets leken zij op de grote half groene smakeloze exemplaren die momenteel weer volop in de winkel te koop zijn.

Uiteraard is het makkelijk om een grote pot met gekweekte aardbeien planten uit de winkel te plukken en als uitgangspunt ook geen slecht idee. Bij deze dus de gebruiksaanwijzing gezien vanuit de aangeschafte aardbeienplant en de zelf gekweekte.

Met een beetje groene vingers en wat geduld is deze smaak van aardbeien in eigen tuin of balkon weer terug te krijgen. Er zijn drie aardbeiensoorten. De 1 x dragende, de doordragende en de bosaardbeitjes. De 1 x dragende, geven alle aardbeien midden in de zomer, verwijder tijdens de bloei de stekken die met lange scheuten uit de plant groeien. Na de oogst kun je die laten zitten en laten wortelen door de stekken vast te pinnen met een ijzerdraadje. Als de stek goed geworteld is knip je de scheut door en zet je de plant in nieuwe verse grond. De nieuwe plant zal het volgend jaar gaan vrucht dragen.

Bij de door dragende aardbei blijf je de stekken verwijderen totdat de plant is uitgebloeid in de herfst. Eventuele stekken kun je altijd proberen te stekken in wat stekgrond.

De bosaardbeitjes worden uit zaad gekweekt en geven vrucht van midden zomer tot laat in de herfst.
Bosaardbeitjes verlangen in warmere streken een plekje in de half schaduw. In de Nederlandse zomers zullen zij een plek in de zon echter eerder op prijs stellen. Zaad kun je verkrijgen door enkele aardbeitjes te laten drogen en het zaad volgend jaar weer te gebruiken.

Alle soorten hebben een grote water behoefte, maar de pest aan natte voeten. Zij staan graag in de volle zon maar liever wel uit de wind.

Omdat de aardbeien slak, vogel, insect en virus gevoelig zijn nog een paar tips.
Er zijn matjes in de handel om onder de aardbeien te schuiven zodat onkruid en kruipende insecten geen kans krijgen. Hiervoor kan ook landbouwfolie of gewoon stro worden gebruikt. Dit voorkomt dat de aardbeien op de natte grond liggen en ten prooi vallen aan vraat en virus. Na de oogst kunnen de planten worden teruggesnoeid tot 10 cm boven de grond. De oude bladeren worden verwijderd om plaats te maken voor nieuwe. Een net over de aardbeien houdt vogelvraat tegen.
Houd de planten vrij van onkruid en gooi ze na 2 jaar weg. Gebruik nieuwe planten en zet ze op schone aarde. Dus het eerste jaar een stek, tweede en derde jaar een vruchtdragende plant en na het derde jaar de oude plant weggooien en verder gaan met de uitlopers.

In potten vervang je de aarde voor verse en in de volle grond verwijder je de bovenste laag om te vervangen voor verse aarde of zet de planten op een andere plek in de tuin. Plant aardbeien vooral niet te diep.

Als dat geen heerlijke aardbeien gaan worden!!!!

Moestuin tips.

De moestuin is helemaal hot en trendy om het maar eens populair uit te drukken. Albert Heijn speelde hier handig op in met de actie van de moestuintje, en geef toe, het is schattig al die kleine bakjes zaad te zien ontkiemen, en te dromen van heerlijk broccoli, andijvie enz, onbespoten uit eigen tuin of vensterbank. Een feestje op tafel. Maar voor het zover is......

Het imago van de volkstuin zit al jaren in de lift en de volkstuintjes worden tegenwoordig allang niet meer bewerkt door zure afgekeurde 50 plussers die door moeder de vrouw in wanhoop de deur uit werden gestuurd met een  "Man ga wat doen" en werd het niet vissen dan maar tuinieren. Het blancheren van kilo's spercibonen en bloemkool werd dan maar voor lief genomen en in menig huishouden stond een vriezer die, qua formaat, niet zou hebben misstaan in een plaatselijke supermarkt.

Verder was de volkstuinder het toppunt van eigenwijsheid. Was de oogst eenmaal geslaagd dan werd er niet meer afgeweken van de gevolgde kweekwijze en deze werd dan opgedrongen aan de arme onwetende nieuweling op een complex. In mijn loopbaan als onwetende moestuinder heb ik hier ernstig onder geleden. Op één ochtend heb ik wel eens vier verschillende adviezen gekregen over hoe ik de aardbeienplanten het beste kon uitplanten. Ga er maar aan staan. Een bars sprekende 50 plusser die advies geeft (lees opdringt) en ieder halfuur langs loopt om te kijken of je het wel goed doet en dat dan maal 4. De lol is er dan gauw af.

De hedendaagse volks/moestuinen zijn wat minder krampachtig maar ook hier ligt uniforme regelgeving op de loer en hier komen wij bij de kern van het moestuinieren. Je moet er vooral plezier in hebben. Een ander niet onbelangrijk aspect is geduld. Het verspenen van de zaailingen is een priegel werkje dat met voorzichtigheid moet worden uitgevoerd. Verder is het absoluut noodzakelijk dat je regelmatig de moestuin bewatert. Groente schiet nu eenmaal erg gauw door als ze te droog staan en hoewel wortels en sla allerliefste bloemetjes produceren gaat de bloei ernstig ten koste van de smaak.

Tuinier je in de vensterbank let er dan vooral op dat de planten niet te slap en slungelig opgroeien. Zet de planten overdag bij het open raam of in een koele kamer met voldoende licht. Planten die te slap opgroeien zijn vooral overgevoelig voor luizen en ander ongedierte. Nevelen en sproeien is vooral binnenshuis erg belangrijk. Dit geldt zeker voor tomaten en paprika's die het overigens binnenshuis redelijk goed kunnen doen.

De volle grond buiten is voor veel groente veruit te verkiezen boven de vensterbank. Helaas komen daar ook legio problemen Denk aan slakken, luizen, katten die de moestuin als kattenbak gebruiken, vogels.

De moestuinder moet buiten eelt op de handen ook een beetje eelt op zijn zieltje hebben. In ieder geval moet hij geduld en liefde voor vers zelf geteelde groenten hebben. Want de zelf gekweekte en geoogste broccoli is natuurlijk te verkiezen boven de supermarkt broccoli die dan in het schap ligt voor een habbekrats. De verleiding is dan natuurlijk wel erg groot, vooral omdat veel supermarkten tegenwoordig een royaal aanbod biologische groenten hebben die vaak ook wordt betrokken van lokale boeren en tuinders.

Omdat een moestuin niet echt erg aantrekkelijk is, is het een tip hem te integreren in de siertuin. Op boerenhoeven lag de moestuin vaak achter de siertuin. Tegenwoordig zijn er in de tuincentra mooie vierkante meter bakken te koop waarin prima kan worden getuinierd, deze kunnen ook op het balkon worden gebruikt. Verder kun je diverse hoge potten met groente tussen de planten zetten. Een schotel water met een omgekeerde schotel hierin, waarop de pot wordt geplaatst (zogenaamd eilandje) voorkomt dat de slakken de malse jonge groente afgrazen. Ook het kattenprobleem is hiermee opgelost.

Ondanks alle problemen die zich voor kunnen doen is in de vorm van ongedierte, koude, droogte, virussen is niets zo leuk als groente en kruiden uit eigen tuin op tafel zetten. Neem vooral de tijd om de planten te verzorgen, het werkt enorm rustgevend. Daar kan geen therapeut tegenop.

Wil je gericht advies over een bepaald soort groente of fruit dan kun je reageren via blog, mail of facebook.