Helleborus - anti magische plant.

De Helleborus staat beter bekend onder de naam Kerstroos. Hoewel hiermee wordt gesuggereerd dat de plant rond de kerst bloeit en hij ook rond de kerst in bloei wordt getrokken door de kwekerijen, bloeit hij normaliter rond februari en  is daarmee, samen met het Sneeuwklokje, één van de eerste bloeiers in de tuin. Er zijn diverse soorten verkrijgbaar waaronder de paarse en groene varianten H. foetidus (stinkend nieskruid), de H. argutifolius, en de witte variant de H. niger. Deze  laatste wordt ook het meest rond kerst aangeboden.

ANTI MAGISCHE PLANT

 Ook aan deze plant hangt een boeiende geschiedenis vanwege zijn veronderstelde geneeskrachtige eigenschappen. Omdat de plant rond de kerst bloeit, werd de plant bestempeld als anti magische plant, als symbool van het nieuwe leven na de donkere dagen. Verder werd verondersteld dat een gedroogde wortel om de nek gehangen, beschermde tegen depressies en zwartgalligheid. O wee, echter diegene die aan de wortel kluift!! Hem is een wisse dood beschoren. Met andere woorden: let op deze plant is vreselijk giftig. De wortel wordt gebruikt in de homeopathie en heeft  medicinale overeenkomsten met Digitalis (Vingerhoedskruid). Historici zijn het er nog steeds niet over eens of Alexander de Grote is gestorven aan een bacterie of aan een overdosis medicijn, bereidt uit de wortel van deze plant. Veelal werd een extract van de wortel namelijk gebruikt na een flink drinkgelag, om de lever te zuiveren. Met de dosering werd het in die tijd nog niet al te nauw genomen en men neemt aan dat Alexander op de been moest worden geholpen met een flinke dosering, wat hem uiteindelijk fataal is geworden.

DAGELIJKE VERZORGING
 
 De plant verlangt een plekje in de schaduw, het liefst onder een boom of struik. Een goede voedzame, vochtdoorlatende plek, maar vooral niet te droog. De nieuw aangeschafte plant kan na aanschaf het best in de pot blijven tot hij is uitgebloeid, de plant laat zich namelijk slecht verplaatsen en moet in de tuin eerst acclimatiseren voordat hij weer opnieuw gaat bloeien. Als het blad niet meer mooi is kan het worden verwijderd, dit stimuleert de vorming van nieuwe knoppen. Eenmaal gewent aan zijn nieuwe plek zal de plant jarenlang een verrijking zijn in iedere tuin.

Kerst en Mistletoe/Maretak/Vogellijm

Zo rond de kerst valt er over de tuin niet veel te vertellen. Het sneeuwt, vogeltjes scharrelen hun voer bij elkaar, katten zie je gelukkig nauwelijks en af en toe schiet er een klein muisje langs om ook wat van de voedertafel te halen, dat is het wel zo een beetje.
Dan maar een verhaaltje over de kerst en de Mistletoe. Zoals zoveel dingen komen overwaaien uit Amerika, zo ook de gebruiken rond de Mistletoe met de kerst. De Mistletoe is tegenwoordig overal op de markt te koop om Cupido zo rond de kerst weer een handje te helpen. Mooie kleine boeketjes met een rood lintje worden ter versiering en aanmoediging boven de deuren gehangen. Om de Mistletoe mooi groen te houden, kun je hem een beetje besproeien. Hij wordt anders wel erg gauw geel in de, over het algemeen, vrij droge woonkamers.

Maretak/Vogellijm    
Minder bekende benamingen voor de Mistletoe zijn de nederlandse namen Maretak of Vogellijm. De trouwe Asterix lezers weten dat aan de Maretak magische krachten worden ontleend. Obelix werd er regelmatig op uitgestuurd om met het gouden snoeimes de Maretak te gaan oogsten. Waarna Panoramix deze gebruikte voor het maken van de beroemde toverdrank. Ook in andere landen, zoals Duitsland en België worden veel magische krachten aan de plant toegekend.
De mythologie en kruiden geneeskunde leveren veel verhalen en recepten, die toe te schrijven zijn aan de giftige eigenschappen van deze half parasiet. (Mare - heks, spook, geest).

 In het noorden van Frankrijk zie je veel bomen die de Maretak als medebewoner huisvesten. De Maretak wordt verspreid door onze gevederde vriendjes. De bessen moeten namelijk eerst de weg door het darmkanaal afleggen om tot ontkieming te komen. De kleverige bessen hechten zich vervolgens aan de tak om daar te ontkiemen en zich te voeden aan het vocht en mineralen van de boom. Vandaar ook de naam Vogellijm. In Nederland komt de Maretak alleen nog voor in Limburg waar hij zich vooral nestelt op de appelbomen. De hele plant, ook de bessen zijn giftig. Om de plant met de kerst boven de eettafel te hangen wordt dan ook afgeraden.

Winterharde groenblijvende klimmers voor de Noord en Oostmuren..

De Berberidopsis carollina is een uit Chili afkomstige plant die uitstekend op het noorden gedijt. De plant heeft hulstachtige bladeren en rode bloemen die op ongeopende fuchsia knoppen lijken. Het is een wat rommelige klimmer die wel steun en geleiding nodig heeft. Geeft de voorkeur aan wat venige grond die echter wel goed vochtdoorlatend moet zijn. Bij strenge vorst afdekken met een flinke mulchlaag. Minimum temperatuur die wordt verdragen -12 graden.



 Akebia quinata is een uit China afkomstige, vrij rommelige klimmer met windende stengels. Bij een zachte winter wil hij zijn blad nog wel eens behouden, maar in strengere winter wordt ook deze klimmer kaal. Verdient in ieder geval ook een flinke mulchlaag bij strenge vorst en komt in het voorjaar dan weer terug. Snoeien na de bloei en iedere 3 tot 4 jaar tot aan de grond terugsnoeien om te veel wirwar te voorkomen. Minimum temperatuur die wordt verdragen - 12 graden.




Jasminum Nudiflorum
De meningen over de standplaats zijn nogal verdeeld. De één zegt volle zon (zuiden dus) de ander alleen ochtendzon. Ik denk dat hij op beide plaatsen voldoet, maar misschien op termijn beter op de één dan op de ander. Hoewel hij bladverliezend is, wil ik hem toch hier vermelden omdat de takken wel groenblijvend zijn in de winter en, niet onbelangrijk, hij prachtig  bloeit in de winter. In de winter en voorjaar is hij overdekt met prachtige gele bloemtjes, gelijk sterren. Hij verlangt een goede vochtdoorlatende grond en is geheel winterhard.  Hij moet wel geleid en gesteund worden.

Hydrangea
Er zijn twee (klim)hortensia varianten die wel groen blijven. Het betreft hier de Hydrangea serratifolia en de H. seemannii. Deze krachtige klimmers groeien in de schaduw of halfschaduw of tegen bomen. Ze verlangen een matig vruchtbare grond, goed gedraineerd met veel toegevoegde compost. De koude winter- en lentewind kan wel schade toebrengen aan de Hortensia's. Snoeien aan het eind van de zomer als de klimmer nog in bloei staat. Snoei de plant dan terug tot iets binnen de toegemeten ruimte.

Groenblijvende winterharde klimmers

Na de eerste flinke najaarssstorm van dit jaar, laat de tuin zijn wintertooi zien. De bladeren zijn er nu echt allemaal af en het éénjarig goed is platgewaaid. Peinzend kijk ik naar buiten en bekijk het groene geraamte van mijn tuin, want hiermee moeten wij het de komende maanden doen. De Magnolia, laat nu het licht weer volop toe in de tuin. De Boompioen, die ervoor in de luwte stond, laat alweer zijn knoppen zien. De meeste groenblijvers hebben zich deze zomer goed hersteld van de zware vorst van afgelopen winter. De Vibernum is weer goed teruggekomen na de noodzakelijke zware snoei en de Camellia en Rododendron laten alweer hun knoppen zien. De Laurierkers en de Portugese laurier staan er, met prachtig groen glanzend blad prima bij. De Euonymus geeft de nodige kleur en variatie, kortom de wintertuin hoeft verre van kaal te zijn.
GROENBLIJVENDE KLIMMERS
Qua  struiken is er over het algemeen genoeg te krijgen voor de wintertuin,  hoe anders ligt dat met de klimmers. Hoewel de vraag naar wintergroene klimmers over het algemeen vrij groot is, is het best moeilijk om sterke en winterharde planten te krijgen. Er zijn veel varianten Clematissen, Jasmijnen en ander soort groenblijvende klimmers, maar het succes om een koude winter te overleven is vaak afhankelijk van de standplaats en de temperatuur. Veel van deze soorten vriezen toch in tot de grond om in het voorjaar weer op te komen. De kale plek die de klimmer achterlaat is vaak niet in één seizoen opgevuld. Ook heeft deze catagorie vaak een winterdek nodig, of moet helemaal worden afgedekt. Er zijn tegenwoordig wel mooie hoezen voor de planten verkrijgbaar, maar het blijft behelpen.
Natuurlijk zijn er  klimmers die sterk zijn en makkelijk de vorst weerstaan. Denk bijvoorbeeld aan de Hedera (klimop) soorten, de Pyracantha (vuurdoorn), misschien niet een echt klimmer, maar deze kan in een paar jaar toch tot grote hoogte worden geleid. Euonymus (kardinaalsmuts), ook een mooie struik die goed naar boven kan worden geleid. Echter, om een hele schutting of tuinafscheiding tot boven aan te laten begroeien, vergt wel een paar jaartjes geduld. Een optie is om tijdens de zomer de beschikbare ruimte vol te laten groeien met éénjarig goed. Vooral de Tropaeolum is een dankbare klimmmer dit tot de eerste vorst nog volop bloeit en groeit. Ook plantenbakken gevuld met heide, sierkooltjes, cyclamen en gaultheria geven in de winter nog wat kleur aan de schutting. Met deze tips moet het toch lukken om de tuin, ook in de winter, een wat vrolijker aanzicht te geven, en straks met een sneeuwmuts op wordt het helemaal een plaatje.
Een lijst welke klimmers het meest geschikt zijn qua ligging, bloem en winterhardheid wordt in een volgend artikel gepubliceerd.

Medinella

De Medinella is een prachtige kamerplant, die echter wel wat ruimte eist. De breed uitstoelende bladeren vragen om een ruime plek, met liefst zo min mogelijk andere planten in de buurt. Een plek op een hoge plantentafel of kruk is dan ook de beste plaats voor deze plant.
De plant wordt veel aangeboden in het najaar als de meeste andere planten toe zijn aan de winterrust. Omdat de plant het jaar rond wordt opgekweekt in de kassen is er echter geen vaste tijd voor de aanschaf.
De Medinella vindt zijn oorsprong in de tropen, Java, de Filippijnen en oost Afrika. Omdat de plant wordt opgekweekt onder de, voor deze plant ideale omstandigheden, heeft de plant na aanschaf vaak last van een terugval. De overgang van kas, winkel en woonkamer is niet ideaal voor een plant in de knop. Vooral niet omdat de plant sterk reageert op wisselende temperaturen. Schrik dus niet als de plant na aankoop een gedeelte van zijn bloempjes, die verscholen zitten tussen prachtige roze schutbladeren, laat vallen. Bij goede verzorging zal de plant zich prima herstellen.
Zoals al vermeld houdt de plant niet van grote temperatuurverschillen. De ideale omstandigheden voor de plant zijn dan ook tijdens de bloei: veel licht, hoge luchtvochtigheid, goede afwatering en regelmatig (1 x in de 2 weken minimaal) voeding. De plant mag tijdens de bloei wel regelmatig water hebben maar zorg dat hij nooit met zijn voeten in het water staat.  Het grote risico bij te veel water, is onder andere bladval en wortelrot. Zet de plant desnoods op een eilandje van kiezels, houdt de kiezels onder water zonder dat de onderkant van de pot in het water staat. Sproei of nevel de plant regelmatig. Laat de temperatuur tijdens de bloei niet onder de 18 graden komen. Als de plant is uitgebloeid snijd je de bloemen eruit. Zet de plant wat koeler, geef geen voeding meer en houd de plant net aan vochtig.
Zet na een periode van ongeveer 2 maanden, de Medinella weer lichter en warmer, begin weer met voeding geven en vergeet vooral niet rijkelijk te sproeien en te nevelen.

Vermeerdering van de plant is vrij simpel. Scheur een jonge loot voorzichtig van onder de plant af. Doop deze in wat stekpoeder en laat de stek onder glas of plastic hoes bij 25 graden en hoge luchtvochtigheid wortelen.

Oeps, de eerste nachtvorst dreigt.

Hij valt in voor je het weet: de eerste nachtvorst,  dus alarm voor de bollen en kuipplanten die de winter moeten zien te overleven. Het klimaat in onze te warme woningen is, met vaak slechte ventilatie, te droge lucht en te hoge temperaturen, niet bepaald ideaal. Een paar tips om de planten een kans te geven de winter te overleven is dus waarschijnlijk geen overbodige luxe. 

Stel jezelf allereerst de vraag of je de kuipplanten wel echt wilt laten overleven, of schaf je liever een verse plant aan in het voorjaar.

De kuipplant heeft namelijk wel een gebruiksaanwijzing die goed gelezen moet worden. De meest populaire overwinteraars zal ik hier behandelen. 

KUIPPLANTEN

Kuip- en patio planten: Mandeville (Dipladenia), Abutilon, Brugmansia (Engelentrompet), Bougainvillea, sommige Jasmijn en Hibiscus soorten, Tibouchina, Fuchsia’s, Geraniums: deze planten hebben allemaal een lichte plek nodig, redelijke luchtvochtigheid, temperatuur tussen 10 en 15 graden,  hooguit 1x per week een beetje water. GEEN voeding.

Genoeg water om te overleven maar te weinig om nieuwe groei te stimuleren. Snoei de plant terug als je ze binnen zet. Let vooral op de  luizen. Ontwikkelen zich bladluizen maak dan een mengsel van 1 liter water, 10cc spiritus, 1 el groene zeep. Sproei hiermee de plant af, maar dek wel de aarde af met plastic. Herhaal na 10 dagen.

ZOMERBOLLEN

Tips voor zomerbollen zoals:  Dahlia’s, Canna’s Gladiolen, Mirabelles, Fresia’s, Begonia’s: rooi de bollen op. Borstel de aarde eraf, laat even drogen (niet langer dan een dag of twee) en bewaar de bollen verpakt in kranten, stro of houtwol. Vooral niet te warm, anders lopen de bollen te vroeg in het voorjaar al uit. Want voor alle bollen en kuipplanten geldt, pas na 15 mei weer naar buiten. Natuurlijk kun je in de loop van april al beginnen met alles van verse aarde te voorzien en op te kweken. Maar ook hier geldt de regel : houd de temperatuur laag, anders groeit alles veel te slap en kwetsbaar op en zijn de planten een prima prooi voor allerlei ongedierte in het voorjaar. Dit is een probleem waar ik het voorjaar nog op terugkom.

OLIJF

Tot slot nog een advies voor de Olijf, want deze is ook vaak slachtoffer van verkeerde behandeling in de winter. De Olijf verdraagt lichte vorst,  tot ongeveer –5 graden gedurende een paar dagen. Daarna is het aan te raden de Olijf, indien nog handzaam, binnen te  zetten in een koele ruimte. Is de plant niet meer te verplaatsen dek de plant dan af met jute. De pot mag worden afgedekt met bobbeltjes plastic. De stam en takken echter NOOIT met plastic afdekken, om zweten en schimmel te voorkomen. Dek stam en takken af met jute of een wollen deken. Zorg er verder voor dat de Olijf door het jaar heen een goede afwatering heeft, zo voorkom je dat de plant zich in het najaar vol slurpt met de najaarsregens, waardoor bevriezing van stam en takken in de winter een groot gevaar vormen.

 

 

 

 

  

 

  

Culinaire tips uit de herfsttuin

 

Met Halloween op komst is het weer tijd voor wat creatief werk met betrekking tot de pompoenen. Momenteel volop te koop in de winkels, maar het leukst is natuurlijk als je de pompoenen uit je eigen tuin kunt halen. Zelfs met een tuin die voor het grootste gedeelte uit steen bestaat, is het mogelijk pompoenen met een flink formaat te oogsten. Ook culinair gezien is het aantrekkelijk om pompoenen te kweken. Een pompoensoepje is tegenwoordig niet te versmaden en het vruchtvlees kan worden verwerkt in diverse salades en wokgerechten en toetjes.

Eerst maar eens een recept voor een mooie pompoenenoogst: Men neme: enkele zaden, te koop bij tuincentra. Een stukje grond van ongeveer 1 bij 1 meter. Eventueel wat leidraad. Voor diegene die geen vierkante meter tuin kunnen missen is er natuurlijk ook de optie van een grote bloempot. Zorg voor het voorjaar voor een goed grondje, dmv tuinaarde, compost oude bladeren, desnoods keukenafval in de vorm fruitschillen, resten van prei, bloemkool, sla etc. De pompoen gedijt het best op rijke compost, goed vochtig, maar wel vochtdoorlatend anders gaat het rotten. Stop in het voorjaar de zaden in het bergje compost of in de bloempot, geef regelmatig water en hokus pokus, in het najaar prachtige pompoenen. De fee uit Assepoester is er een amateur bij. De bladeren en stelen van de plant kunnen door de tuin worden geleid, maar ook naar boven of  beneden. Bij een teveel aan bloemen of als de plant te lang wordt voor de tuin, kun je enkele bloemen afknijpen of de top uit de plant halen. Dit bevordert ook de groei van de pompoenen.

Nog een vrolijke slingeraar     
De Oost Indische Kers (Tropaeolum) trekt zich van aangegeven paden ook weinig aan. Hij woekert vrolijk door de tuin en bloeit volop van de zomer tot ver in het najaar, wanneer de meeste één-jarige op hun retour zijn. Ik ben nu alvast begonnen met het verzamelen van de zaden, want volgend jaar gaat hij zeker weer de herfsttuin opvrolijken. Een zeer dankbare één-jarige plant die ik eind juni heb gezaaid in bakken en de zomerborder. Als de border dan uitgebloeid raakt slingert de Oost Indische kers zich nog vrolijk langs paden en muurtjes. Je kunt de plant overal langs en door leiden. Als hij ergens groeit waar het niet zo uitkomt knip je hem gewoon af, of je leidt hem de andere kant op.

In de tuinen van de schilder Claude Monet in Giverney, Frankrijk worden de paden in de herfst ook opgesierd door de vrolijke kleuren van de Oost Indische kers. De tuinlieden leiden de planten langs de afstervende lage borders en over de paden, zodat de late herfstbezoeker het idee krijgt dat hij over een pad van bloemen loopt.

De plant is een zeer dankbare groeier die zichzelf in zachte winters uitzaait en in het voorjaar soms spontaan weer opkomt.

Nog een culinaire tip:

De bloemen en bladeren worden in de keuken ook gebruikt en toegevoegd aan salades en verwerkt in cocktails. Ze hebben een nootachtige, beetje peperige smaak. Rupsen en bladluizen vinden de plant in ieder geval ook een delicatesse. Het is dus aan te raden om, voor enig culinair avontuur, de plant goed te controleren op diverse insecten, anders heb je waarschijnlijk, gelijk met de groente, ook vlees bij je eten.

 

Tuintips voor de herfsttuin

Even een ouder stukje opnieuw onder de aandacht en hier en daar wat aangepast:

Nee nee, oh nee, dit stukje gaat niet over de tuin winterklaar maken. Er moet echter, voordat de winter invalt wel heel veel gebeuren en dan

heb ik het niet over blaadjes opruimen door ze

met veel lawaai weg te blazen.

Het rustige herfstweer heeft voor een prachtige tuin gezorgd. Na wat noodzakelijk snoeiwerk en verplaatsen en ruimen van diverse planten heb ik weer wat ruimte voor het uitvoeren van nieuwe ideeën voor het voorjaar. Ik denk dat ik aardig wat mensen blij heb gemaakt met de planten die ik over had omdat ik wat meer ruimte heb gemaakt in mijn tuin. Bedenk voordat je planten ruimt  altijd eerst even of je misschien nog iemand anders een plezier kan doen met de over geschoten planten.  Echt opruimen doe ik natuurlijk niet, er moet immers nog genoeg blijven liggen om de vogels wat te scharrelen te geven. De afgevallen bladeren in mijn tuin, en dat zijn er heel veel, worden om de camellia, de rododendrons, en de pioenrozen geharkt. Bovendien geef ik deze struiken een gift met bitterzout (magnesium). Dit versterkt en herstelt de groenblijvers.  Een beetje compost en mest erbij en het winterbed is klaar voor het voorjaar. Ook de nieuw geplante bollen krijgen een winterdekje. Natuurlijk vergeten wij de lelies en canna’s niet, die dit jaar voor het eerst in de grond blijven staan. De rest van de afgevallen bladeren gooi ik op een berg en hoop dan dat er misschien weer een egeltje zijn winterslaap in gaat houden. Hoe meer egeltjes in de tuin, des te beter mijn biologisch evenwicht in de tuin, want vooral de naaktslakken hebben, ook dit jaar weer aardig huis gehouden.

Rozen snoei ik alvast een flink stuk terug. Tenminste, als ze eindelijk uitgebloeid zijn. Bij de rozen ruim ik wel al het afgevallen blad op, dit voorkomt de vorming van schimmels, zoals sterroetdauw, meeldauw en roest. De meeste vaste planten laat ik ongemoeid. De zaden van de uitgebloeide bloemen vormen een goede aanvulling voor het voedsel van de tuinvogels. Bovendien vind ik dat zij wat meer structuur aan de tuin geven.

Beplantingsadviezen voor een herfstborder

Was september bij tijd en wijle een zondvloed, oktober laat zich tot nu toe ook niet van zijn vriendelijkste kant zien. Ik hoop dan ook dat de uitgesproken herfstplanten nog de nodige kleur aan de borders kunnen geven. De schaduwkant van mijn tuin heeft een mooie border met een combinatie van Monnikskappen, Fuchsia, Anemone en het prachtige blauw van het Gentiaantje in een bak. De Gentiaan is één van mijn favoriete planten maar verdwijnt altijd weer na de bloei. De omstandigheden zijn in mijn tuin niet ideaal om te overleven. De tweejarige plant moeten aan het eind van de bloeitijd gesplitst worden en opnieuw uitgeplant worden in verse grond. De plant verlangt over het algemeen een humusrijke, goede vochtdoorlatende grond, die altijd enigszins vochtig moet blijven. Daarin zit ook het probleem voor mijn tuin die, in een warme droge zomer, dichtslaat omdat ik op vette klei tuinier. De Monnikskappen doen het wat dat betreft beter. Vorig jaar heb ik een aantal nieuwe planten uitgezet, die ik uit zaad heb opgekweekt. Hoewel ik mij ervan bewust ben dat de planten zeer giftig zijn (alle delen, ook bloemen en zaad), heb ik het niet kunnen laten om nieuwe planten achter in de border te zetten. Kleine plukgrage handjes kunnen er dan niet bij. Overigens is de Monnikskap gewoon op de bloemenafdeling van de supermarkt en volop in boeketten van bloemisten te koop. Nergens wordt vermeld dat zelfs het vasthouden in de hand, al kan leiden tot irritaties. Terwijl er  over het algemeen redelijk hysterisch wordt gedaan over planten die veel minder giftig zijn en in de vrije natuur staan.

Het lijkt mij verder wel een fraai idee om tussen, of naast, de Monnikskappen wat siergrassen te plaatsen. Diverse decoratieve soorten, hoog en laag, worden steeds vaker aangeboden en toegepast in de tuin. Zij geven de tuin een mystieke aanblik in de vochtige herfstochtenden en geven wat vorm in de kale wintertuin.

Tuinfantoompjes

Als je ’s ochtends trouwens heel stil en voorzichtig de tuin inloopt heb je nog kans dat je elfjes en aardmannetjes kan betrappen bij het opruimen van bloemen- en bladafval in de tuin. Uiteraard is de kans hierop het grootst als je de slaap nog in je ogen hebt zitten. Fris gewassen en met de bril op blijken deze tuinfantoompjes dan vaak de flarden van spinnenwebben en een kolonie naaktslakken te zijn. Maar sprookjes of niet, de herfsttuin in de ochtend is één van de mooiste tuinmomenten van het jaar.

Zamioculcas

De zamioculcas, ook wel kamerpalm genoemd, is een razend populaire kamerplant die momenteel in tuincentra en supermarkten volop wordt aangeboden. 

 De woonplant van de maand september is een uiterst makkelijke plant die zelfs voor mensen, zonder ook maar een spat groen in de vingers, geen enkel probleem oplevert. Het geheim van deze plant is, dat hij gewoon met rust gelaten wil worden. Zet hem licht of donker, maakt niet uit. Geef hem veel water dan zullen de bladeren wat lichter worden. Geef hem zeer weinig water dan blijft hij ook probleemloos maanden in de kamer staan. Hij is erg decoratief en past in ieder interieur. Het blad, dat enigszins aan vetplanten doet denken, blijft glanzend en mooi, ook zonder sproeien of poetsen.

Tips voor de groene vingers

 









 

Heb je wel groene vingers en wil je toch meer uit de plant halen, dan zijn er uiteraard nog wel wat uitdagingen voor deze plant. De plant reageert namelijk spontaan op verpotten. Hoe groter de pot des te meer bladeren zich ontwikkelen. Zet je de plant op een lichte en zonnige plek, dan ontwikkelt de plant zelfs bloemen. De zamioculcas komt uit oost Afrika en is verwant aan de aronskelk. Na enige tijd ontwikkelen zich onderaan de plant kelkvormige bloemen. De plant produceert mannelijke en vrouwelijk bloemen. Aan de bladeren verschijnen ook na langere tijd een soort van broedknolletjes. Deze kunnen apart worden opgekweekt. Zelfs als de bladeren er verdort en dood uitzien, zijn de broedknolletjes vaak nog spring levend. Dus niet te snel weggooien.

 

Tot slot nog een kleine waarschuwing, maar niet onbelangrijk. Was je handen na het verpotten. De zamioculcas is namelijk behoorlijk giftig.

Natuurlijke herfsttuin

Nu de zomerbloeiers overduidelijk op hun retour zijn, is het weer tijd om de tuin over te laten aan de herfst.  

De tuin wordt weer de plek van o.a. onze gevederde vriendjes en egeltjes. Voor de vogels laat ik de meeste vaste planten in de borders van de tuin ongemoeid. De pimpel- en koolmezen vinden daar hun wintervoorraad aan spinnetjes, torretjes en luisjes. Ook de zaden zijn een dankbare aanvulling op het vogeldieet.  De bladeren van de Magnolia en de Wisteria zorgen voor een uitstekende winterslaapplaats voor de egeltjes. Ook het roodborstje heeft zich inmiddels weer laten zien en laat weten dat hij een tuin waar de natuur nog zijn gang kan gaan bijzonder op prijs stelt. Het vogelhuisje en de voedertafel worden weer voorzien van mezenbollen en zonnepitten.  

HERFSTBEPLANTINGTIPS.

Voor de herfstbeplanting op het terras maak ik gebruik van de manden waarin ik alvast enkele voorjaarsbollen heb geplant. Tot en met december plant ik iedere maand enkele van mijn voorjaarsbollen uit, zodat ik van het vroege voorjaar tot begin van de zomer hiervan kan genieten. Bovenop de bollen plant ik dan de najaarsbloeiers Gaultheria en Erica. De rode Heuchera en de Sierkolen passen hier prima bij. De winterviolen vinden strsaks, hiertussen ook een plekje. De prachtige verscheidenheid van rood en paarstinten past uitstekend bij de verkleurende herfsttuin.

Als laatste zet ik tussen deze planten enkele potten met Cyclamen. Deze plant, die eerst veel verkocht werd als kamerplant, is eigenlijk de woonkamer ontgroeid omdat hij het best gedijt bij een temperatuur rond de 10 en 15 graden. Met de optimaal geïsoleerde huizen is de woonkamer een te warme plek voor de Cyclaam en verpietert hij vrij snel na aankoop. Aangezien de grotere vorm van deze plant niet geheel winterhard is, zet ik hem bij dreigende nachtvorst ’s nachts binnen. De mini Cyclamen zijn het best geschikt voor het terras. De Cyclaam Coum, ook wel Varkensbrood genoemd, is volledig winterhard. In september geplant, bij voorkeur onder een bladverliezende boom of struik, bloeit hij vaak al begin januari. Voor alle Cyclaamsoorten geldt dat de knollen zo droog mogelijk moeten blijven en is het belangrijk dat zij in goede waterdoorlatende grond of potten moeten staan.

  

Zo is de tuin voor mij ook in de koudere periode van het jaar nog steeds een plek om te genieten van de natuur en hebben ook de vogels een veilige plek om te overnachten en hun kostje bij elkaar te scharrelen. Bladblazers kan ik daarbij in mijn tuin echt niet gebruiken. Zij maken alleen maar lawaai en ontnemen de vogels en de egels hun natuurlijke leefomgeving. 

Hibiscus

Een topper als tuin- en kamerplant  

De Hibiscus (familie van de Malvaceae) is zowel als tuin en als kamerplant razend populair.

Vooral de kamerplant H. Rosa Sinensis met zijn uitbundige kleuren en prachtig glanzend blad doet denken aan warme tropische oorden. De kamerplanten zijn over het algemeen redelijk betaalbaar en worden daarom, na de bloei, vaak tot de compostbak veroordeeld. Met een kleine moeite is de plant echter zeer makkelijk over te houden en kan dan jaren mee. Ik heb zelf exemplaren gehad die over de dertig jaar oud zijn geworden. Een paar eenvoudige tips om de plant te verzorgen:

Verpot de plant na aankoop. De planten worden in de kwekerij namelijk erg opgekweekt en zitten vaak in een te kleine pot om een vroege bloei te forceren. Een stenen of terracotta pot is ideaal. De plastic potten houden de aarde vaak te nat wat nadelig is voor de wortelontwikkeling. Verpot de plant in het voorjaar en snoei hem flink terug. Dit bevordert de groei van de plant en de ontwikkeling van knoppen. De plant verlangt een zonnige plaats, verdraagt zelfs direct zonlicht en doet het prima met een dagelijkse watergift en 1 x per week vloeibare plantenmest. Indien de plant in een plastic pot blijft staan, moet de watergift worden teruggebracht tot ongeveer 2 x per week. 

De tuin variant, de H. Syriacus is de bladverliezende winterharde versie. Hij heeft het afgelopen winter zwaar te verduren gehad en heel wat struiken zijn voor de helft, en soms zelfs helemaal dood gevroren.  De bladvorming is over het algemeen vrij laat. Als alle andere struiken al goed in het blad zitten, komen de eerste blaadjes van deze tuinvariant pas te voorschijn. Ook de bloei begint vaak pas als de eerste zomerbloeiers al op hun retour zijn, maar dan heb je ook een zeer uitbundige bloeier.

Met een goede indeling van de tuin, kun je daar echter je voordeel mee doen zodat je de hele zomer bloeiende struiken in de tuin hebt. De struik verlangt een goede vocht doorlatende, humusrijke grond. Hij staat graag beschut tegen de wind, op een zonnige plek. De plant houdt er niet van om verplaatst te worden. Snoeien kan eind van de herfst of begin van de lente. Oude scheef gegroeide takken snoei je helemaal weg en jonge takken snoei je tot maximaal tweederde terug. Deze snoeibeurt wordt over het algemeen beloond met een royale bloemengift. 

Alle Hibiscus varianten kunnen makkelijk worden gestekt en de tuinvariant zaait zich vaak ook spontaan uit. Stekken kunnen in juli van de plant worden genomen. Men scheurt ongeveer 10 cm lange twijgen met een zogenaamd hieltje van de plant en laat deze in een mengsel van potgrond en zand wortelen. Houd de stekken wel vochtig. In het voorjaar kunnen de nieuwe planten worden uitgezet.

Momenteel wordt er een nieuwe Hibiscus aangeboden als kuipplant. De Newbiscus. Deze nieuwe variant heeft enorm grote bloemen en lijkt een kruising tussen de tuin en de kamervariant. De H. Winterhardy, kan zowel binnen als buiten worden gehouden.

 

 

 

 

Monnikskap (Aconitum), een vrome naam voor een duivelse plant. 

Deze buitengewoon fraaie plant is het slotakkoord van de zomer. Op de voorgrond  bij de Cortaderia (Pampagras) of als achtergrond voor de Echinacea (Zonnehoed) en Sedum (Hemelsleutel) is hij onmisbaar in de vaste plantenborder. 

De plant dankt zijn naam vooral aan de vorm van de bloemen die op een middeleeuwse monnikskap lijken. De plant is er in diverse varianten maar de Aconitum Henryi is toch wel mijn favoriet.

De verzorging is vrij eenvoudig. De plant verlangt een goede vocht doorlatende grond en verdraagt halfschaduw en volle zon. Hij gedijt beter op een wat zanderige grond dan op erg zware kleigrond. In de zware kleigrond van mijn tuin heeft de plant het deze natte zomer het boven verwachting goed gedaan, en is op sommige plaatsen zelfs hoger dan 1.80m. De plant is  buitengewoon sterk en overleeft de koudste winter met gemak.

 

Voor een optimale ontwikkeling van de wortelstok is het aan te bevelen de plant na de bloei gelijk diep terug te snoeien. De plant stopt dan geen energie meer in de ontwikkeling van de zaden. Wil je de plant echter vermeerderen door middel van zaad, laat dan de uitgebloeide bloemen zaadlijsten vormen, die direct na rijping gezaaid worden in een mengsel van oude bladeren zand en turf. Liefst nog voor de winter zaaien want het zaad heeft een koude prikkel nodig om te kunnen kiemen. Zaailingen kunnen in het voorjaar uitgezet worden. 

Tenslotte nog een waarschuwing en een stukje geschiedenis over deze plant, omdat dit zo noodzakelijk en toch ook leuk is. Een duivelse plant is het namelijk zeker. Alle delen van de monnikskap zijn buitengewoon giftig en het sap van de plant werd in vroegere tijden gebruikt als gif voor de gifbeker. Misdadigers in de Griekse oudheid kregen de gifbeker met sap van de Monnikskap waarna zij onder helse krampen de laatste adem uitbliezen.

Ook de Romeinse keizer Claudius vond zijn eind door vergiftiging met deze plant. Zo behandelde zijn vrouw, Julia Agrippina, een ganzenveer met het sap. Met deze veer werd zijn slokdarm geprikkeld om het braken op te wekken (in die tijd een veel beproefde methode bij maagklachten). Volgens de geschiedenis heeft Claudius deze behandeling niet overleefd.  Ook in de Middeleeuwen werden hooggeplaatste tegenstanders eenvoudig uit de weg geruimd. Een zeer kleine hoeveelheid was immers al dodelijk.
 

Bij de heksen werd de plant vooral verwerkt in zalven. De zalven en smeersels waren bijzonder in trek omdat, zij zelfs bij minimaal gebruik, al een sterk hallucinerende werking hadden. Dat heksen dachten te kunnen vliegen is ongetwijfeld een overblijfsel uit deze tijd. Gezien de giftigheid van deze plant wordt experimenteren echter ten zeerste ontraden. 

Ondanks deze lugubere geschiedenis blijft de plant, op een veilige plaats achter in de border, een aanwinst voor de tuin.

TUINAFSCHEIDINGEN

Als toevoeging aan het artikel over "Schuttingtaal" enkele voorbeelden van fantasievolle aankleding van je tuin. Van de onderste twee foto's is de leverancier niet bekend. (ben vergeten op het kaartje te kijken)

website voor meer info over deze 4 wanden www.abk-innovent.nl

Deze twee wanden komen van www.buurjongens .eu.

 

 

Schuttingtaal

Het rommelt al een tijdje in schuttingland, maar op de Floriade, en onlangs ook op de Keukenhof, is de revolutie pas echt uitgebroken.

Natuurlijk kennen wij allemaal de standaard geïmpregneerde schuttingdelen in fantasieloze liggende of staande planken, al dan niet voorzien van een rasterwerkje of een mooi kleurtje. Sinds enige tijd is er echter een trend gaande om ook de saaie schuttingwand te vervangen voor wilgentenen schermen, groene klimop rekken, strakke kooiconstructies gevuld met stenen enz.. Kortom voor iedere smaak en tuin wat anders. Voor diegene die niet voor een natuurlijke afscheiding kiezen zijn dit aardige alternatieven.

Op de Floriade echter, worden dit jaar handvatten aangereikt die de scheidingswanden tussen de tuinen omtovert in kunstwerkjes waarin bloemen, planten vogels en insecten ook een plek in de tuin krijgen toebedeeld. Zelfs een tuin met uitsluitend tegels kan worden verrijkt met een stukje verticale natuur. Om een paar voorbeelden te noemen:

Decoratieve tuinwanden van duurzaam rvs, met een fraai ingesneden vlindermotief aangevuld met een wand voorzien van diverse rondingen waarin ook planten kunnen worden geplaatst en/of,  daarnaast een tuinwand met 6 ingebouwde plantenbakken. Deze zijn voor ieders smaak te vullen. Bij een strakke tuin kunnen zij bijvoorbeeld worden gevuld met koele strakke grassoorten, of prachtige lavendelsoorten. Ook als je van een meer weelderige begroeiïng houdt kun je je op deze wand helemaal uitleven. Vogelbroedkastjes, vlinderkasten, alles is erin te plaatsen. Een volledige kruidentuin, is te verwezenlijke zonder al te veel onderhoud. Bijkomend voordeel is dat de bakken niet bevuild kunnen worden door (buurt)katten. Een veel voorkomende ergernis voor menig tuinier.

Een pergola bestaande uit staanders met daar bovenop bakken die kunnen worden gevuld met klimop, wilde wingerd (in de zomer een koel groen gordijn, in de herfst een warme muur van vlammende bladeren) enz. De staanders kunnen worden begroeid met clematis, Toscaanse jasmijn en ramblerrozen. De bakken kunnen verder worden gevuld met één-jarig spul of andere weelderige zomerbloeiers. Er zijn tegenwoordig zeer veel bewateringssystemen die bakken op hoogte makkelijk van water voorzien.

Wilgentenen schermen opgevuld met houten bakken. Hierin kunnen vogelhuisjes worden gehangen, bakken gevuld met vaste planten of bollen van het seizoen. (prijswinnaar bij de Sanoma tuinawards). De indeling van deze wanden is geheel zelf te bepalen.

 Zo kun je verticaal je tuin een totaal nieuwe aanblik geven, terwijl er niet echt veel verplant of verbouwd hoeft te worden. De zomer is bijna voorbij, dus het wordt weer tijd om weer plannen te maken voor volgende zomer. Met een beetje goede wil en fantasie kan het in de tuinen volgend jaar weer behoorlijk groen worden.

meer informatie over tuinwanden en panelen: www.abk-innovent.nl (t/m 7/10/12 op de Floriade)en www.buurjongens.eu (stonden op de Keukenhof.)

NAAKTSLAKKEN...invasion of the snales

foto 1

In het 8 uur journaal werd er melding van gemaakt en ook de Telegraaf plaatste een verhaal over: DE NAAKTSLAK. Er is duidelijk een invasie van deze duimdikke, bruine, onooglijke, vieze, plakkerige, vraatzuchtige, volkomen oneetbare glijers. Twee jaar geleden had ik al een overvloed van dit vraatzuchtig beestje in mijn tuin. Chrysanten, Dahlia's noem maar op. Alles zat vol met slakken. Uit de bolchrysant haalde ik minstens 10 exemplaren. Actie is dus geboden, want de naaktslak kent geen natuurlijke vijanden. De egel, merel, spreeuwen, duiven, niemand lust deze taaie rakker. Tien tips en adviezen om deze veelvraat uit te bannen.
1) ga 's avonds op slakkenjacht. Rond de schemering gaan de slakken op rooftocht. Gebruik hiervoor een stuk keukenpapier, satéprikkers, handschoenen. De slakken zijn zo plakkerig, dat het een heel karwei is om je vingers schoon te krijgen. Verpak de slakken in plastic en bind de zak dicht. De slakken kruipen namelijk uit de vuilnisbak, maar ook uit putten komen zij nog regelmatig gekropen.

2) Leg een klein composthoopje van afvalgroenten, slabladeren, schillen bij de planten of bij de randen van je moestuin. De slakken zullen eerst het afval eten. Controleer dit hoopje wel 2 x per dag.

3) zet een slakkenval. Koop deze kant-en-klaar bij het tuincentrum of graaf zelf bekertjes in de grond. Vul deze met bier. Het mag een heel goedkoop merk bier zijn, slakken zijn hierin niet kieskeurig. Verschoon de biervallen iedere dag. Een slak in bier is mogelijk nog viezer dan een levende slak.
4) Gebruik schapewol. Bind dit om de potten. Schijnt zeer goed te helpen, ik heb hier nog geen ervaring mee, omdat bij mij de biervallen nog op no. 1 staan.

5) kopertape om de potten, verkrijgbaar bij de bouwmarkten en tuincentra. Als je geen potten hebt, maar staan de planten in de volle grond, dan zijn 5 en 4 natuurlijk niet van toepassing, maar wel,

6)  scherp zand, schelpen, cacaodoppen om de planten heen.


7) preventief: controleer potten in het najaar of voorjaar op slakkeneitjes. Ook in rulle grond bevinden zich vaak zeer veel nesten. Deze herken je aan de kleine ronde kogeltjes, net kleine pareltjes.
8) controleer 's avonds vooral de coniferen en andere groenblijvende planten, zoals taxus, euonymus
9) Als je een slak ziet, neem gelijk maatregelen. Denk niet dat komt straks wel, want dan blijken slakken opeens opvallend snel te kunnen verdwijnen.

10) Leg een oude plank naast je border of achter de potten. Controleer deze 's morgens op slakken. Gegarandeerd dat er een verzameling slakken onder zit.
Met deze tips moet je redelijk milieuvriendelijk slakvrij de zomer (wat er nog van over is) en herfst doorkomen. Natuurlijk zijn er nog andere effectievere en nog radicaler middelen tegen slakken, maar die vind je in deze rubriek niet, daarvoor verwijs ik naar de tuincentra.  

Commentaar bij de foto's:

bovenin: volwassen naaktslak
midden: de naaktslak van jong slakje naar volwassen slak
links: bierval met naaktslakken in alle leeftijden.