Culinaire tips uit de herfsttuin

 

Met Halloween op komst is het weer tijd voor wat creatief werk met betrekking tot de pompoenen. Momenteel volop te koop in de winkels, maar het leukst is natuurlijk als je de pompoenen uit je eigen tuin kunt halen. Zelfs met een tuin die voor het grootste gedeelte uit steen bestaat, is het mogelijk pompoenen met een flink formaat te oogsten. Ook culinair gezien is het aantrekkelijk om pompoenen te kweken. Een pompoensoepje is tegenwoordig niet te versmaden en het vruchtvlees kan worden verwerkt in diverse salades en wokgerechten en toetjes.

Eerst maar eens een recept voor een mooie pompoenenoogst: Men neme: enkele zaden, te koop bij tuincentra. Een stukje grond van ongeveer 1 bij 1 meter. Eventueel wat leidraad. Voor diegene die geen vierkante meter tuin kunnen missen is er natuurlijk ook de optie van een grote bloempot. Zorg voor het voorjaar voor een goed grondje, dmv tuinaarde, compost oude bladeren, desnoods keukenafval in de vorm fruitschillen, resten van prei, bloemkool, sla etc. De pompoen gedijt het best op rijke compost, goed vochtig, maar wel vochtdoorlatend anders gaat het rotten. Stop in het voorjaar de zaden in het bergje compost of in de bloempot, geef regelmatig water en hokus pokus, in het najaar prachtige pompoenen. De fee uit Assepoester is er een amateur bij. De bladeren en stelen van de plant kunnen door de tuin worden geleid, maar ook naar boven of  beneden. Bij een teveel aan bloemen of als de plant te lang wordt voor de tuin, kun je enkele bloemen afknijpen of de top uit de plant halen. Dit bevordert ook de groei van de pompoenen.

Nog een vrolijke slingeraar     
De Oost Indische Kers (Tropaeolum) trekt zich van aangegeven paden ook weinig aan. Hij woekert vrolijk door de tuin en bloeit volop van de zomer tot ver in het najaar, wanneer de meeste één-jarige op hun retour zijn. Ik ben nu alvast begonnen met het verzamelen van de zaden, want volgend jaar gaat hij zeker weer de herfsttuin opvrolijken. Een zeer dankbare één-jarige plant die ik eind juni heb gezaaid in bakken en de zomerborder. Als de border dan uitgebloeid raakt slingert de Oost Indische kers zich nog vrolijk langs paden en muurtjes. Je kunt de plant overal langs en door leiden. Als hij ergens groeit waar het niet zo uitkomt knip je hem gewoon af, of je leidt hem de andere kant op.

In de tuinen van de schilder Claude Monet in Giverney, Frankrijk worden de paden in de herfst ook opgesierd door de vrolijke kleuren van de Oost Indische kers. De tuinlieden leiden de planten langs de afstervende lage borders en over de paden, zodat de late herfstbezoeker het idee krijgt dat hij over een pad van bloemen loopt.

De plant is een zeer dankbare groeier die zichzelf in zachte winters uitzaait en in het voorjaar soms spontaan weer opkomt.

Nog een culinaire tip:

De bloemen en bladeren worden in de keuken ook gebruikt en toegevoegd aan salades en verwerkt in cocktails. Ze hebben een nootachtige, beetje peperige smaak. Rupsen en bladluizen vinden de plant in ieder geval ook een delicatesse. Het is dus aan te raden om, voor enig culinair avontuur, de plant goed te controleren op diverse insecten, anders heb je waarschijnlijk, gelijk met de groente, ook vlees bij je eten.

 

Tuintips voor de herfsttuin

Even een ouder stukje opnieuw onder de aandacht en hier en daar wat aangepast:

Nee nee, oh nee, dit stukje gaat niet over de tuin winterklaar maken. Er moet echter, voordat de winter invalt wel heel veel gebeuren en dan

heb ik het niet over blaadjes opruimen door ze

met veel lawaai weg te blazen.

Het rustige herfstweer heeft voor een prachtige tuin gezorgd. Na wat noodzakelijk snoeiwerk en verplaatsen en ruimen van diverse planten heb ik weer wat ruimte voor het uitvoeren van nieuwe ideeën voor het voorjaar. Ik denk dat ik aardig wat mensen blij heb gemaakt met de planten die ik over had omdat ik wat meer ruimte heb gemaakt in mijn tuin. Bedenk voordat je planten ruimt  altijd eerst even of je misschien nog iemand anders een plezier kan doen met de over geschoten planten.  Echt opruimen doe ik natuurlijk niet, er moet immers nog genoeg blijven liggen om de vogels wat te scharrelen te geven. De afgevallen bladeren in mijn tuin, en dat zijn er heel veel, worden om de camellia, de rododendrons, en de pioenrozen geharkt. Bovendien geef ik deze struiken een gift met bitterzout (magnesium). Dit versterkt en herstelt de groenblijvers.  Een beetje compost en mest erbij en het winterbed is klaar voor het voorjaar. Ook de nieuw geplante bollen krijgen een winterdekje. Natuurlijk vergeten wij de lelies en canna’s niet, die dit jaar voor het eerst in de grond blijven staan. De rest van de afgevallen bladeren gooi ik op een berg en hoop dan dat er misschien weer een egeltje zijn winterslaap in gaat houden. Hoe meer egeltjes in de tuin, des te beter mijn biologisch evenwicht in de tuin, want vooral de naaktslakken hebben, ook dit jaar weer aardig huis gehouden.

Rozen snoei ik alvast een flink stuk terug. Tenminste, als ze eindelijk uitgebloeid zijn. Bij de rozen ruim ik wel al het afgevallen blad op, dit voorkomt de vorming van schimmels, zoals sterroetdauw, meeldauw en roest. De meeste vaste planten laat ik ongemoeid. De zaden van de uitgebloeide bloemen vormen een goede aanvulling voor het voedsel van de tuinvogels. Bovendien vind ik dat zij wat meer structuur aan de tuin geven.

Beplantingsadviezen voor een herfstborder

Was september bij tijd en wijle een zondvloed, oktober laat zich tot nu toe ook niet van zijn vriendelijkste kant zien. Ik hoop dan ook dat de uitgesproken herfstplanten nog de nodige kleur aan de borders kunnen geven. De schaduwkant van mijn tuin heeft een mooie border met een combinatie van Monnikskappen, Fuchsia, Anemone en het prachtige blauw van het Gentiaantje in een bak. De Gentiaan is één van mijn favoriete planten maar verdwijnt altijd weer na de bloei. De omstandigheden zijn in mijn tuin niet ideaal om te overleven. De tweejarige plant moeten aan het eind van de bloeitijd gesplitst worden en opnieuw uitgeplant worden in verse grond. De plant verlangt over het algemeen een humusrijke, goede vochtdoorlatende grond, die altijd enigszins vochtig moet blijven. Daarin zit ook het probleem voor mijn tuin die, in een warme droge zomer, dichtslaat omdat ik op vette klei tuinier. De Monnikskappen doen het wat dat betreft beter. Vorig jaar heb ik een aantal nieuwe planten uitgezet, die ik uit zaad heb opgekweekt. Hoewel ik mij ervan bewust ben dat de planten zeer giftig zijn (alle delen, ook bloemen en zaad), heb ik het niet kunnen laten om nieuwe planten achter in de border te zetten. Kleine plukgrage handjes kunnen er dan niet bij. Overigens is de Monnikskap gewoon op de bloemenafdeling van de supermarkt en volop in boeketten van bloemisten te koop. Nergens wordt vermeld dat zelfs het vasthouden in de hand, al kan leiden tot irritaties. Terwijl er  over het algemeen redelijk hysterisch wordt gedaan over planten die veel minder giftig zijn en in de vrije natuur staan.

Het lijkt mij verder wel een fraai idee om tussen, of naast, de Monnikskappen wat siergrassen te plaatsen. Diverse decoratieve soorten, hoog en laag, worden steeds vaker aangeboden en toegepast in de tuin. Zij geven de tuin een mystieke aanblik in de vochtige herfstochtenden en geven wat vorm in de kale wintertuin.

Tuinfantoompjes

Als je ’s ochtends trouwens heel stil en voorzichtig de tuin inloopt heb je nog kans dat je elfjes en aardmannetjes kan betrappen bij het opruimen van bloemen- en bladafval in de tuin. Uiteraard is de kans hierop het grootst als je de slaap nog in je ogen hebt zitten. Fris gewassen en met de bril op blijken deze tuinfantoompjes dan vaak de flarden van spinnenwebben en een kolonie naaktslakken te zijn. Maar sprookjes of niet, de herfsttuin in de ochtend is één van de mooiste tuinmomenten van het jaar.

Zamioculcas

De zamioculcas, ook wel kamerpalm genoemd, is een razend populaire kamerplant die momenteel in tuincentra en supermarkten volop wordt aangeboden. 

 De woonplant van de maand september is een uiterst makkelijke plant die zelfs voor mensen, zonder ook maar een spat groen in de vingers, geen enkel probleem oplevert. Het geheim van deze plant is, dat hij gewoon met rust gelaten wil worden. Zet hem licht of donker, maakt niet uit. Geef hem veel water dan zullen de bladeren wat lichter worden. Geef hem zeer weinig water dan blijft hij ook probleemloos maanden in de kamer staan. Hij is erg decoratief en past in ieder interieur. Het blad, dat enigszins aan vetplanten doet denken, blijft glanzend en mooi, ook zonder sproeien of poetsen.

Tips voor de groene vingers

 









 

Heb je wel groene vingers en wil je toch meer uit de plant halen, dan zijn er uiteraard nog wel wat uitdagingen voor deze plant. De plant reageert namelijk spontaan op verpotten. Hoe groter de pot des te meer bladeren zich ontwikkelen. Zet je de plant op een lichte en zonnige plek, dan ontwikkelt de plant zelfs bloemen. De zamioculcas komt uit oost Afrika en is verwant aan de aronskelk. Na enige tijd ontwikkelen zich onderaan de plant kelkvormige bloemen. De plant produceert mannelijke en vrouwelijk bloemen. Aan de bladeren verschijnen ook na langere tijd een soort van broedknolletjes. Deze kunnen apart worden opgekweekt. Zelfs als de bladeren er verdort en dood uitzien, zijn de broedknolletjes vaak nog spring levend. Dus niet te snel weggooien.

 

Tot slot nog een kleine waarschuwing, maar niet onbelangrijk. Was je handen na het verpotten. De zamioculcas is namelijk behoorlijk giftig.